Cây cà phê được phát triển từ lâu trên địa bàn tỉnh, đến nay đã khẳng định vị thế của mình là một cây công nghiệp có giá trị kinh tế cao, phù hợp với điều kiện tự nhiên của tỉnh, mang lại thu nhập ổn định cho các hộ trồng cà phê. Đến năm 2020 diện tích cà phê toàn tỉnh đạt 17.804 ha, sản lượng 27.581 tấn cà phê nhân; Giá trị sản xuất cà phê năm 2020, so sánh giá năm 2010 ước đạt 789.350 triệu đồng, chiếm 8,81%  tổng giá trị sản xuất ngành trồng trọt, chiếm 66,2% giá trị sản xuất cây công nghiệp lâu năm, cây ăn quả và tăng 164%  so với năm 2016. Sản phẩm cà phê Sơn La đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ chỉ dẫn địa lý năm 2017; hình thành các nhà máy chế biến cà phê áp dụng công nghệ hiện đại sản xuất, chế biến sâu nhằm nâng cao giá trị sản phẩm cà phê Sơn La; ổn định đầu ra và cải thiện thu nhập cho người sản xuất, tạo thêm việc làm, góp phần cơ cấu lại sản xuất theo hướng nâng cao giá trị gia tăng sản xuất cà phê tại Sơn La. Do đó, việc xây dựng Đề án Phát triển vùng nguyên liệu cà phê gắn với chế biến và bảo vệ môi trường tỉnh Sơn La, là nhiệm vụ rất cần thiết.

Việc xây dựng ngành cà phê của tỉnh phát triển theo hướng ứng dụng công nghệ cao, áp dụng cơ giới hóa vào sản xuất, phát triển bền vững, sản xuất cà phê đặc sản, cà phê hữu cơ và cà phê có chứng nhận theo tiêu chuẩn xuất khẩu, có tính cạnh tranh cao, gắn với phát huy lợi thế của địa phương, thị trường tiêu thụ, mang lại giá trị gia tăng cao, nâng tầm thương hiệu cà phê Sơn La.  Hình thành và phát triển các vùng cà phê chuyên canh, bền vững quy mô tập trung được sản xuất theo chuỗi liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ trên cơ sở ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất, đẩy mạnh công nghiệp chế biến, chế biến sâu; nâng cao thu nhập cho nông dân và doanh nghiệp, quản lý tốt các nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường sinh thái và ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, thúc đẩy phát triển cà phê theo chuỗi cung ứng nông nghiệp xanh.

Mục tiêu đến năm 2025 phát triển ổn định diện tích cà phê toàn tỉnh 17.000 ha; năng suất bình quân đạt từ 2,0 - 2,5 tấn cà phê nhân/ha; sản lượng cà phê nhân ước đạt 33.600 tấn; cải tạo, trồng tái canh cà phê đến năm 2025 với diện tích khoảng 8.000 ha; có khoảng 70 - 90% diện tích cà phê  cho thu hoạch sản phẩm được áp dụng quy trình sản xuất cà phê bền vững có chứng nhận; Duy trì và phát triển chỉ dẫn địa lý “cà phê Sơn La”. Dự kiến hàng năm xuất khẩu 25.000 - 30.000 tấn cà phê nhân sang thị trường Đức, Mỹ, Brazil, Hà Lan và các nước khu vực Nam Mỹ,… Tập trung tiêu thụ các sản phẩm cà phê tiêu dùng, cà phê chế biến sâu tại thị trường trong nước, trong tỉnh đáp ứng nhu cầu thị trường… Để đạt được kết quả đó cần đổi mới công nghệ, nâng cấp máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất, chế biến, hệ thống xử lý nước thải, chất thải bảo đảm theo quy định; đến năm 2025 các cơ sở chế biến cà phê có hệ thống xử lý nước thải, chất thải đảm bảo tiêu chuẩn về môi trường tập trung cải thiện, nâng cao chất lượng chế biến cà phê và bảo vệ môi trường; chế biến sâu nâng cao giá trị sản xuất cà phê. Định hướng đến  năm 2030 phát triển cà phê theo hướng tập trung quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, đầu tư thâm canh bằng giống cà phê mới, gắn kết chặt chẽ với công nghiệp chế biến và bảo vệ môi trường. Định hướng đến năm 2030 ổn định diện tích 16.000 ha; sản lượng cà phê nhân 35.000 tấn/năm; thực hiện tái canh đạt 9.800 ha; phát triển cà phê đặc sản 5.950 ha; phát triển vùng nguyên liệu cà phê đạt các tiêu chuẩn bền vững đạt khoảng 13.500 ha.

Để thực hiện hiệu quả Đề án phát triển vùng nguyên liệu cà phê gắn với chế biến, bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Sơn La, UBND tỉnh đề nghị các vùng phát triển nguyên liệu cà phê như huyện: Mai Sơn, Thuận Châu, Yên Châu, Sốp Cộp và thành phố Sơn La thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng bằng các hình thức thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng đối với diện tích trồng cà phê trên đất có độ dốc lớn; trồng tái canh thay thế đối với diện tích già cỗi không thể ghép cải tạo, ghép cải tạo bằng các giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao gắn với thị trường tiêu thụ, chế biến, xuất khẩu nhằm khai thác phát huy lợi thế điều kiện tự nhiên của địa phương. Lựa chọn giống cây cà phê đưa vào trồng mới phải đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng, rõ nguồn gốc; cây, vườn cây cung cấp vật liệu phục vụ nhân giống vô tính đối với cây cà phê phải được cấp Quyết định công nhận cây đầu dòng, Quyết định công nhận vườn cây đầu dòng theo quy định. Đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học, nông nghiệp thông minh, đầu tư thâm canh cao, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật đối với cây trồng như: Sử dụng phân hữu cơ sinh học, tưới tiết kiệm nước,... nâng cao hiệu quả sản xuất, thích ứng với biến đổi khí hậu; Triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại, tham gia các hội chợ,... giới thiệu, quảng bá sản phẩm nông sản đến với người tiêu dùng tại thị trường nội tiêu trong tỉnh, trong nước và xuất khẩu; Thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường, tài nguyên trong việc chế biến cà phê trên địa bàn theo đúng quy định, xây dựng cơ sở chế biến cà phê tại khu công nghiệp, khu nằm ngoài vùng hành lang bảo vệ nguồn nước hang Tát Tòng, suối Nậm La các huyện Thuận Châu, Mai Sơn, thành phố Sơn La. Các doanh nghiệp, hợp tác xã, cơ sở sản xuất, chế biến cà phê thực hiện liên kết phát triển bền vững các vùng nguyên liệu với người sản xuất theo đúng chủ trương, định hướng, kế hoạch phát triển của tỉnh đảm bảo nâng cao hiệu quả, phát triển bền vững cây cà phê./.

Chi tiết xem văn bản tại đây:

Ánh Nguyệt (CTV)